Tròi kòn Tòng

Chuyện xưa kể rằng, có một chàng trai tên Tròi, con của ông Trong. Khi ấy, bão tố nổi lên, mưa giông ào ạt, sấm sét đùng đùng, rồi Thần Linh xuất hiện.

Tròi cùng những người bạn lên núi tìm một cây gỗ lớn để dựng mải cúng dường các Thần Linh. Nhưng chẳng may, chàng bị lạc mất đoàn người, chỉ còn lại một mình trên núi, đứng cạnh một tảng đá to. Lúc này, một nàng tiên hiện ra và nói: “Ngươi làm gì ở đây? Hãy theo ta trở về nhà.” Chàng đáp: “Nhưng ta không biết đường, xin cho ta ít nước để rửa mắt nhìn rõ hơn.” Thần tiên nghe vậy, liền cho nước. Chàng lau mắt và thấy rõ đường về, rồi theo nàng tiên đến ngôi nhà cổ của Thần Linh, nơi chàng được mời vào ăn uống.

Thần tiên nói: “Ngươi và ta hãy ở bên nhau.” Nàng dâng rượu nếp, cả hai cùng ăn thịt dê. Nàng nói tiếp: “Ta tặng ngươi cái này để gối đầu khi ngủ, đó là ngà voi thật; nhưng nhớ kỹ, đừng mang nó theo khi đi chơi với các cô gái, hãy để lại nhà.” Sau đó, nàng cho chàng rời đi. Trước khi đi, chàng lo lắng hỏi: “Ta làm sao trở về, ta không nhớ đường?” Thần tiên liền cho hai nàng tiên khác dẫn đường, hộ tống chàng đến nửa chặng đường. Trên đường đi, chàng mời họ giúp kéo hai cây gỗ lớn về dựng mải cúng Thần Linh. Cả ba cùng nhau kéo gỗ xuống núi, về đồng bằng.

Khi mọi người thấy chàng kéo gỗ về, ai cũng khen ngợi: “Chỉ có mải của Tròi mới thật sự đẹp.” Khi về đến nhà, Tròi kể lại: “Đêm qua, các ngươi dẫn ta lên núi rồi bỏ rơi ta; ta phải qua đêm một mình trên núi, không tìm thấy đường về.” Sau đó, chàng dựng mải cúng dường, đây là cây mải cao nhất trong tất cả. Khi số ngày đếm ngược đã hết, ngày tế lễ đến. Người ta uống rượu nếp, ăn xôi.

Tròi sau đó đi chơi trong làng và mang theo ngà voi. Thần Linh trên núi thấy vậy, liền nói: “Hỡi Trọng, ta đã nói gì với ngươi tối qua?” Tròi đã phạm tội tà dâm với bảy người phụ nữ vì chàng không vâng lời Thần Linh. Thần Linh liền lấy lại ngà voi. Sau bảy ngày, Tròi cầu xin Thần Linh tha thứ, chấp nhận hòa giải bằng cách dâng bảy con heo, bảy con gà, mọi thứ đều là bảy. Chàng nài nỉ Thần Linh, người hỏi: “Ngươi đã trả hết nợ cho những người mà ngươi mắc lỗi chưa?” Tròi đáp: “Ta đã trả hết.” Vậy là Thần Linh trả lại ngà voi cho chàng. Sau đó, Tròi lại uống rượu nếp, mời Thần Linh đến dự.

Không có ai trong nhà. Lúc này, bão tố nổi lên, mưa giông, gió lớn, sấm sét vang dội, Thần Linh xuất hiện uống rượu với chàng. Thần Linh nói: “Bây giờ ngươi lại tốt rồi, khéo léo nữa; hãy cưới vợ đi.” Thế là Tròi kết hôn; vợ chồng chàng trở nên giàu có hơn hết thảy mọi người trong làng. Mỗi bảy năm, họ lại dâng lễ cúng Thần Linh. Vợ chàng cũng tốt đẹp như chàng; cả hai vô cùng giàu có.