Trâu hoang ăn lúa

Con trâu hoang của cánh đồng lúa cãi nhau với con trâu hoang của núi. Chúng cấm con thỏ nhìn vào. Con thỏ trèo lên núi và từ trên cao chứng kiến cảnh tượng. Hai con trâu cùng tắm ở hồ; chúng uống nước cùng nhau. Con trâu của cánh đồng lúa trách móc con trâu của núi vì đã đến đó; nó tức giận và chỉ trích mạnh mẽ. “À! Anh tắm với tôi, uống nước hồ với tôi!” Chúng cãi nhau. Không thể giải quyết, không thể giải quyết. Chúng đánh nhau, chiến đấu thực sự. Con trâu của núi chặn đường con trâu của cánh đồng lúa, ở một con đường hẹp. Con trâu của cánh đồng lúa quay lại và đánh mạnh vào con trâu của núi, khiến nó ngã xuống. Nó đã chết.

Con thỏ gọi diều hâu và quạ, bảo: “Đừng ăn phần bên ngoài (nó muốn giữ nguyên da); hãy ăn các cơ quan nội tạng bên trong.” Ngày hôm sau, con thỏ trở lại xem: mặt trời đã làm da trâu khô lại. Con thỏ lấy một cây gậy, nhảy lên và cưỡi con trâu chết. Các loài ăn xác chết đã ở lại trong thịt, trong bụng con vật, bay đi mang theo tất cả. Con thỏ cưỡi con trâu chết bay cùng diều hâu trong bụng.

Con thỏ đến làng của người go’nro’h. Nó gặp một người và nói: “Tôi thách bạn một cuộc đua; hãy cưỡi ngựa của bạn, xem ai đến trước.” Người go’nro’h muốn trao ngựa của mình cho con thỏ. “Tôi không cần ngựa; phương tiện của tôi rất nhanh.” Và họ chạy. Người go’nro’h không thể theo kịp con thỏ. Không thể, không thể.

Sau đó, họ đổi phương tiện, con thỏ cưỡi ngựa của người go’nro’h và người go’nro’h cưỡi con trâu. Con thỏ nói để lừa người go’nro’h: “Đừng đánh vào con ngựa để đi nhanh.” Con thỏ nhanh chóng rời đi với con ngựa, đưa nó đến chợ lớn. Người go’nro’h điều khiển con trâu; nó bị ngã xuống nước; da trâu mềm ra, diều hâu và quạ ra ngoài và bay đi, bỏ lại người go’nro’h tội nghiệp.

Bài học nhân sinh:

Câu chuyện cổ này phản ánh nhiều quan niệm nhân sinh sâu sắc của người xưa, đặc biệt là trong cách nhìn nhận về xung đột, mưu trí và sự đổi thay trong cuộc sống.

Trước hết, câu chuyện về hai con trâu tranh giành cho thấy rằng sự đối đầu không thể giải quyết bằng bạo lực mà chỉ dẫn đến mất mát. Hai con trâu, vốn có thể cùng nhau tắm và uống nước hòa bình, lại để sự ích kỷ và tranh chấp chi phối, khiến một con phải bỏ mạng. Điều này phản ánh quan niệm xưa rằng khi con người không biết nhường nhịn mà chọn cách đối đầu, thì hậu quả chỉ là sự hủy diệt, thậm chí mất cả những gì mình đang có.

Tuy nhiên, trong khi hai con trâu lao vào cuộc chiến vô ích, thì con thỏ – tuy nhỏ bé nhưng khôn ngoan – đã biết tận dụng tình thế để hưởng lợi. Nó không hề tham gia vào cuộc đấu mà chỉ quan sát, chờ thời cơ, rồi cuối cùng biến cái chết của con trâu thành lợi thế cho bản thân. Đây là bài học về trí tuệ: người yếu thế không cần dựa vào sức mạnh, mà có thể dùng mưu trí để đạt được điều mình muốn.

Không chỉ dừng lại ở đó, con thỏ còn tiếp tục dùng sự lanh lợi của mình để lừa người go’nro’h và cướp ngựa. Điều này thể hiện một thực tế trong cuộc sống: những kẻ khéo léo trong lời nói và mưu mẹo có thể thao túng người khác, biến những thứ vốn không thuộc về mình thành của mình. Trong xã hội xưa, con người thường cảnh giác với những kẻ dẻo miệng, bởi lòng tin quá mức có thể dẫn đến mất mát.

Câu chuyện cũng ẩn chứa một bài học quan trọng về sự vô thường trong cuộc sống. Kẻ mạnh không phải lúc nào cũng chiến thắng, kẻ yếu không phải lúc nào cũng bị khuất phục. Con trâu tưởng chừng hùng mạnh lại bị đánh bại, con thỏ nhỏ bé lại trở thành kẻ chiếm ưu thế, còn người go’nro’h tưởng như chắc chắn thắng cuộc lại chịu thua cay đắng. Điều này phản ánh quan niệm của người xưa rằng cuộc đời luôn thay đổi, không có gì là mãi mãi, và mỗi người phải biết thích nghi với hoàn cảnh để tồn tại.

Nhìn chung, câu chuyện này không chỉ đơn thuần là một câu chuyện ngụ ngôn về sự lừa lọc hay mưu mẹo, mà còn là một bức tranh sâu sắc về cuộc đời. Nó nhắc nhở con người về sự thận trọng trong ứng xử, về tầm quan trọng của trí tuệ, và về những biến đổi không ngừng trong xã hội, nơi mà ai biết thích nghi, ai biết quan sát và tận dụng thời cơ, thì kẻ đó mới là người chiến thắng sau cùng.