Lời người miền cao (1)

Giữa những dãy núi trùng điệp, nơi rừng già ôm ấp cuộc sống, tồn tại một xã hội đầy bản sắc. Đó là nơi mẫu hệ và phụ hệ hòa quyện như dòng suối mát lành luồn qua các tảng đá, nhẹ nhàng nhưng mạnh mẽ, dung hòa mọi khác biệt. Cuộc sống nơi đây không chỉ đơn thuần là sự tồn tại, mà là sự kết nối sâu sắc giữa con người với nhau, với thiên nhiên và với các giá trị thiêng liêng của tổ tiên.

Ở các vùng mẫu hệ, vai trò của người mẹ mang một ý nghĩa lớn lao. Tài sản như đất đai, nhà cửa thường được truyền qua các thế hệ phụ nữ. Người mẹ trở thành điểm tựa, người gìn giữ mạch nguồn truyền thống và là cầu nối giữa các thế hệ. Nhưng mẫu hệ không phải là nơi chỉ một phía nắm giữ quyền lực. Người cha hay các bậc trưởng lão vẫn đóng vai trò không thể thiếu, là người dẫn dắt những quyết định quan trọng, đảm bảo sự ổn định cho gia đình và làng bản.

Ngược lại, ở những nơi theo chế độ phụ hệ, người đàn ông đảm nhận vai trò chính trong việc quản lý đất đai, quyết định hôn nhân, và thực hiện các nghi lễ. Tuy vậy, phụ hệ không đồng nghĩa với sự áp đặt. Trách nhiệm của người đàn ông là chăm lo cho gia đình, bảo vệ cộng đồng, và gìn giữ các giá trị văn hóa. Trong khi đó, người phụ nữ vẫn âm thầm giữ nhịp sống thường ngày, từ canh tác, dệt vải cho đến việc chăm sóc gia đình.

Mỗi gia đình đều có cách sắp xếp riêng để tìm kiếm sự hài hòa. Một gia đình mẫu hệ vẫn có thể để người đàn ông đứng ra làm chủ trong các nghi lễ truyền thống, bởi đó là cách tổ tiên đã chỉ dạy. Ngược lại, trong một gia đình phụ hệ, không hiếm khi người phụ nữ đảm nhận vai trò quản lý tài sản nếu điều đó mang lại lợi ích lớn nhất cho cả nhà.

Điều đặc biệt nơi đây là tinh thần cộng đồng mạnh mẽ. Cuộc sống không dừng lại ở phạm vi gia đình mà còn mở rộng ra cả làng bản. Mọi quyết định quan trọng đều được thảo luận chung, từ chuyện mùa màng, dựng nhà cho đến các nghi lễ lớn. Làng bản giống như một gia đình lớn, nơi mọi người sống vì nhau, chia sẻ niềm vui và cùng nhau vượt qua khó khăn.

Không thể không nhắc đến mối liên kết tâm linh giữa con người với thiên nhiên và tổ tiên. Những nghi lễ truyền thống, những bài ca cất lên bên bếp lửa, hay tiếng chiêng vang vọng giữa núi rừng đều là cách kết nối với thần linh và những người đi trước. Đó không chỉ là niềm tin, mà còn là niềm tự hào, là sợi dây gắn bó vô hình giúp con người cảm nhận được sự bảo bọc của đất trời.

Nhìn vào xã hội miền cao, có lẽ nhiều người bên ngoài sẽ ngạc nhiên trước sự linh hoạt và hòa quyện giữa mẫu hệ và phụ hệ. Mỗi gia đình, mỗi cộng đồng đều có cách riêng để gìn giữ sự cân bằng, không dựa vào sự áp đặt mà dựa trên tinh thần hòa hợp và sẻ chia.

Nơi đây không sống để khẳng định sự khác biệt mà để tìm kiếm sự hòa quyện. Những con người miền núi hiểu rằng sức mạnh thật sự không nằm ở quyền lực hay danh xưng, mà ở tình yêu thương, sự đoàn kết, và lòng tôn kính với tổ tiên, với đất trời.

Nếu có dịp đặt chân đến vùng đất này, hãy dành thời gian để lắng nghe những câu chuyện. Những câu chuyện ấy không chỉ là ký ức mà còn là linh hồn của núi rừng, là tâm tư của những con người sống hài hòa giữa thiên nhiên và cộng đồng. Qua đó, có thể nhận ra rằng, dù khác biệt về hình thức, nhưng khát khao hạnh phúc, sự gắn kết và niềm tin vào những điều thiêng liêng là sợi dây chung nối liền mọi người.

Người con Phi Yàng