Jơnau Yal Niam Kơnràñ Jesu đơs: ‘‘Añ lah gùng, bơta ngăn mơ bơta kis; ờ geh cau lơi tus mơ Bàp, dilah ờ găn Añ.” Dilah bol kòn neh git Añ, gen bol kòn krung rơp git Bàp Añ; mơ bơh tŭ do, bol kòn git Khai mơ neh gŏ Khai” (Jo 14, 6-7).
Niềm tin tôn giáo là một trong những yếu tố quan trọng nhất định hình nên văn minh nhân loại. Trong suốt lịch sử, con người đã phát triển những hệ thống niềm tin để giải thích về bản chất thế giới, đối phó với nỗi sợ, và tìm kiếm ý nghĩa trong cuộc sống.
Trong thời kỳ tiền sử, con người sống trong một thế giới được bao bọc bởi những hiện tượng tự nhiên mà họ không thể giải thích được. Niềm tin ban đầu về thần linh được hình thành từ nhu cầu giải thích những hiện tượng này, như mưa, sóng, sấm sét, hay cái chết. Những hệ thống niềm tin đương đại như thuyết vạn vật hữu linh (“animism”) đã xuất hiện từ thời gian này, coi mời thứ trong thế giới đều có linh hồn hoặc tâm linh.
Những nghi lễ mai táng trong thời kỳ đá cũ đã cho thấy người tiền sử có niềm tin về một thế giới sau khi chết. Việc chôn các vật phẩm bên cạnh người chết mang thông điệp rằng họ tin người chết sẽ tiếp tục các hoạt động trong một cuộc sống khác.
Với sự chuyển đổi sang nông nghiệp, các xã hội trở nên ổn định và phức tạp hơn. Niềm tin tôn giáo được hệ thống hóa để đạp ứng nhu cầu xã hội, quản lý tài nguyên, và duy trì trật tự. Đây là thời điểm những tôn giáo đầu tiên như Đạo Hindu, Đạo Do Thái, và tôn giáo Ai Cập cổ đại ra đời. Các hệ thống tôn giáo này thường gắn liền với việc thờ phụng thần linh đại diện cho tự nhiên như thần Mặt Trời, thần Mưa, hay thần Đất.
Tại các trung tâm văn minh cổ như Lưỡng hà Sông Hồng, Lưỡng hà Lưỡng,… các nghi lễ tôn giáo trở thành một phần quan trọng trong đời sống xã hội. Các ngôi đền đầu tiên được xây dựng, đánh dấu mốc quan trọng trong quá trình chứng thực về tôn giáo có tổ chức.
Khoảng 2.500 năm trước, những tôn giáo lớn như Phật giáo, Đạo Lão, Đạo Khổng, và Thiên Chúa giáo đã hình thành. Các tôn giáo này đã phát triển những hệ thống luân lý và đạo đức chi tiết, đề cao các nguyên tắc như tình thương, đàn kết, và công bằng. Đồng thời, các tôn giáo này trở thành một phương tiện quan trọng để duy trì đồng nhất văn hoá trong các đế chế lớn.
Trong thời kỳ hiện đại, tôn giáo tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong nhiều xã hội, nhưng đã trải qua nhiều thay đổi. Quá trình tục tây và đô thị hóa đã khiến nhiều người chuyển hướng sang chủ nghĩa khoa học hoặc vô thần. Tuy nhiên, tôn giáo vẫn duy trì ảnh hưởng trong nhiều khía cạnh như chính trị, văn hóa, và đạo đức.
Ngoài ra, các tôn giáo mới như các phong trào New Age hay các hệ thống niềm tin cá nhân đã xuất hiện, phản ánh nhu cầu tìm kiếm ý nghĩa và mục đích trong một thế giới đang thay đổi nhanh chóng.
Lịch sử hình thành niềm tin tôn giáo là một quá trình dài hàng nghìn năm, gắn liền với sự phát triển của xã hội loài người. Từ những niềm tin ban đầu đối phó với tự nhiên, đến những hệ thống tôn giáo phức tạp, và cuối cùng là những hình thức niềm tin mới trong thời đại hiện đại, tôn giáo vẫn luôn là một phần không thể thiếu trong đời sống con người.
