Jơnau Yal Niam Kơnràñ Jesu đơs: ‘‘Añ lah gùng, bơta ngăn mơ bơta kis; ờ geh cau lơi tus mơ Bàp, dilah ờ găn Añ.” Dilah bol kòn neh git Añ, gen bol kòn krung rơp git Bàp Añ; mơ bơh tŭ do, bol kòn git Khai mơ neh gŏ Khai” (Jo 14, 6-7).
Người Đến Để Làm Sáng Tỏ (x. Mt 5, 17)
Từ bao đời, con người luôn khao khát được cứu thoát – khỏi tội lỗi, khỏi sự chết, phạm với trời cao và với nhau. Nhưng không ai tự mình làm được điều đó. Không của lễ nào nơi trần gian có thể thật sự xóa đi tội lỗi, không máu con vật nào có thể thanh tẩy khỏi tội lỗi sâu kín trong linh hồn.
Với Kòn Cau xưa, những nghi lễ và vật phẩm thiêng luôn được cử hành với lòng thành kính. Cơm nếp – dẻo thơm, trắng trong – không chỉ là lương thực quý giá mà còn được xem như của ăn thiêng. Trong ngày đặt tên một đứa trẻ sơ sinh, người ta nấu cơm nếp, trét lên trán em bé như một cách thánh hóa. Họ tin rằng đứa trẻ sẽ được thần linh chúc lành, sẽ lớn lên trong sự bảo bọc của Yàng. Các nghi lễ liên quan đến vòng đời và các nghi lễ thường nhật trong đời sống thường ngày cũng vậy thôi. Đó là của ăn thiêng để họ hưởng dùng.
Lúa gạo với Kòn Cau không đơn thuần là sản vật, mà là hình ảnh của sự hiện diện thần linh: Yàng Kòi, Yàng Ndu – những Đấng ban sự sống – ở cùng con người qua từng hạt thóc chín vàng. Cơm nếp được dâng lên trong các dịp lễ lớn, cùng với thịt vật hiến tế và rượu cần, như một bữa tiệc thánh – nơi con người hiệp thông với trời cao, và với nhau.
Và khi có người phạm trọng tội, cộng đồng sẽ tổ chức một lễ thanh tẩy long trọng. Con vật được chọn phải tinh sạch – trâu trắng, dê trắng – máu của chúng được hiến tế như thể có thể rửa sạch tội lỗi, nối lại mối dây với trời đất. Nhưng tận trong sâu thẳm, lòng người vẫn cảm nhận: những điều ấy chỉ là tạm thời, chưa đủ.
Thật ra, những nghi thức ấy – dù thánh thiêng và đầy ý nghĩa – chỉ là dấu chỉ. Chúng hướng lòng người đến một mầu nhiệm lớn lao hơn, mà chính Thiên Chúa sẽ thực hiện ngang qua Đấng Emmanuel.
Đức Giêsu – Con Thiên Chúa làm người – đã đến không phải để hủy bỏ những nghi lễ xưa, nhưng để làm sáng tỏ, để hoàn tất ý nghĩa ẩn sâu trong đó. Dân Do Thái được chọn để làm dân riêng và truyền thống dân này, Chúa dùng để thiết lập mầu nhiệm lớn lao hơn.
Trong bữa Tiệc Ly, Người không dâng bánh nếp hay thịt vật hiến tế, mà chính Bánh Không Men – và Rượu Nho, rồi nói:
“Này là Mình Thầy, sẽ bị nộp vì anh em. Này là Máu Thầy, Máu Giao Ước Mới, đổ ra để tha tội cho muôn người.”
Sau cùng, Người không dâng một của lễ ngoài thân mình, mà hiến chính Mình và Máu mình trên thập giá – làm nên Hy Lễ Tinh Tuyền duy nhất, có sức xóa bỏ tội lỗi, đem lại ơn cứu độ, mở cửa trời cho những ai tin. Bánh Không Men và Rượu Nho trở nên Minh và Máu của Người để nhân loại được sống và sống dồi dào. Vượt ra khỏi của ăn của uống đơn thuần, Mình Máu Chúa ban lại sự sống đời đời cho những ai rước vào.
Giờ đây, những gì Kòn Cau từng sống – cơm nếp dẻo thơm, máu lễ vật, bữa tiệc cộng đồng – đều trở thành bóng dáng tiên trưng, lời tiên báo vô thức về Bí tích Thánh Thể. Không còn là bánh gạo hay máu con vật, mà là Mình và Máu Thật của Con Thiên Chúa – trao ban để nuôi linh hồn, để thanh tẩy tội lỗi, để kết hợp con người với chính Thiên Chúa.
Người đã đến – không chỉ để giảng dạy, không chỉ để chữa lành – mà để hiến mình làm của ăn, để mặc khải Tình Yêu vô biên của Thiên Chúa, để làm sáng tỏ mọi điều xưa vốn chỉ là bóng mờ. Và từ nay, bất cứ ai tin – dù là người Do Thái hay Kòn Cau, dù ở đồng bằng hay miền núi – đều có thể lãnh nhận Bánh Hằng Sống, uống Chén Cứu Độ, và được sống đời đời.
Đôi chút tuy tư về thứ Năm Tuần Thánh,
Người con Fyan
